Mysteriespelen en hun achtergronden
toneel en tekst als inspiratiebronnen voor de Vlaamse Primitieven

In de Middeleeuwen werden kathedralen versierd met talloze Bijbelse voorstellingen, van façades en glas-in-loodramen tot kapitelen en koorbanken. Maar hoe wisten de bezoekers van de kerk wat al deze afbeeldingen moesten voorstellen? Het merendeel kon niet lezen. Toch was het ‘gewone volk’ goed op de hoogte van de Bijbelse verhalen dankzij het mysteriespel. Mysteriespelen zijn middeleeuwse toneelstukken die vanuit de kerk werden opgevoerd om de leken te onderwijzen in dat wat er in de Bijbel stond. Door kostuums en decorstukken kon men al snel de verschillende personages herkennen of van elkaar onderscheiden. Kunstenaars speelden hierop in en gebruikten deze kenmerken in hun werken. Zo kwamen de personages en attributen in hun schilderijen tot leven voor de toeschouwers.
Daarnaast speelde ook de opkomst van de mystici een grote rol in de kunst. De Vlaamse primitieven en hun navolgers werden geïnspireerd door de Meditationes van Johannes de Caulibus en Revelationes van Birgitta van Zweden. Kunstenaars verwerkten symbolische verwijzingen naar dit soort teksten in hun prachtige panelen. Kathleen Verdult zal deze uitgebreid behandelen tijdens haar lezing.

Annunciatie, onderdeel van het Mérode-altaarstuk
Robert Campin (circa 1430).
Metropolitan Museum of Art, New York